شپش های انسانی انگل خارجی و اجباری می باشند و در مراحل مختلف زیستی خود بعد از خروج ازتخم جهت حفظ بقا و ادامه حیات بایستی خونخواری نمایند
شپش های انسانی شامل شپش بدن ، شپش سر و شپشک عانه می باشد که از راه تماس نزدیکو مکرر منتشر میشود . شپشها دگردیسی ناقص دارند و دوره زندگی آنها طی 3 مرحله صورت میگیرد :تخم ، نمف و بالغ .
جهت دریافت خدمات اجرایی و مشاوره
زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی تماس بگیرید
تخم ها سفید وکشیده هستند و رشک نام دارند و در قسمت جلویی دارای دریچه ای پر از منفذ میباشند که جنین هوای مورد نیاز خود را از این طریق تامین می نماید .
نوزادی که از تخم خارج میشود نمف نام دارد و کاملا شبیه بالغین است فقط اندازه آنها کوچک و رنگ پریده میباشد . نمف هاخونخوارند و بعد از خروج از تخم اگر در مدت 24 ساعت خونخواری نکنند می میرند.
شپش ها 3 مرحله نمفی دارند ، و در هر مرحله برای جلد اندازی و ورود به مرحله دیگر بایستی حتماخونخواری نمایند . شپش های بالغ نر و ماده هر دو خونخوارند .
شپش بدن و شپش سر بسیار شبیه یکدیگر هستند فقط اندازه شپش سرکوچکتر و رنگ آن تیره تر ورنگ شپش بدن کمی روشن تر است .
نحوه زندگی شپش ها
شپش ماده سر، تخم های خود را با فاصله 9/. میلیمتر از پوست سر بر روی مو قرار می دهد . تعداد تخمی که یک شپش سر ماده در طول عمر خود میگذارد 100-800 تخم است .
شپش ماده بدن ، محلهایی مانند شکافها ، چین خوردگی های لباس والیاف لباس ها در ناحیه درزها را برای تخم گذاری انتخاب می کند. تعداد تخمی کهیک شپش بدن ماده می گذارد 3..-2.. تخم است .
علل انتشار :
شپش های بدن و سر انتشار جهانی دارند وارتباط مستقیم با فقر بهداشت در جامعه دارند و اکثرا درشرایطی خاص مانند هنگام وقوع حوادث غیر مترقبهنظیر زلزله ، سیل ، توفان و ... که تعدادی از افراد بالاجبار در یک محل و زیر یک سقف بدون داشتن شرایط بهداشتی با هم زندگی می کنند مشاهده میشود.
بیماریزایی :
گزش و خونخواری شپش سر و بدن ایجاد خارش می کند که گاه از محل خارش عفونت ثانوی پدیدار میگردد . با عنایت به این مسئله که هر موقع از شبانهروز این حشره احساس گرسنگی نماید اقدام به خونخواری می کند ، بنابراین فرد آلوده اغلب دچار خارش می شود . بزاق شپشها حاوی ماده ای است کهدر بعضی از افراد ایجاد حساسیت می نماید و میزان حساسیت ، بستگی کامل به عکس العمل فاکتورهای بدن فرد نسبت به بزاق حشره دارد . در افرادیکه بهداشت فردی را رعایت نمی کنند و یا افرادی که شبها را در محلهای عمومی و یا در گوشه و کنار خیابان ها سپری می نمایند و استحمام مناسبیندارند و لباسهای خود را بندرت تعویض می کنند آلودگی به شپش سر و بدن بیشتر است و چون روزی چندین بار در معرض گزش قرار می گیرند پوست بدنحالت طبیعی خود را از دست داده و ضخامت خاصی پیدا میکند . پوست در اثر گزشهای مکرر به صورت خالدار در می آید و این افراد اغلب دچار حالتهایآلرژیک شبیه تب یونجه می شوند .
بیماری هایی که توسط شپش بدن منتقل می شوند شامل : تیفوس اپیدمیک ، تب راجعه اپیدمیک (تب بازگرد ) و بسیاری از بیماری های دیگر است.
توجه : شپش سر هیچ بیماری را منتقل نمی کند و شپش های انسانی فقط مدتی کوتاهی در خارج از بدن انسان زنده می مانند.
اقدامات بهداشتی برای مبارزه با شپش های انسانی
الف ) شپش سر :
رعایت نظافت و بهداشت شخصی
کوتاه کردن موها ، تا شانه کردن به راحتی انجام شود.
شستشوی مرتب موها
شانه کردن مرتب مو با استفاده از شانه های دندانه ریز محکم
شستشوی روسری یا کلاه با آب 60 درجه
استفاده از شامپوهای توصیه شده توسط وزارت بهداشت ودرمان که در حال حاضر شامپو پرمترین1% توصیه میگردد.
گرد شپش کش کمتر مورد استقبال قرار می گیرد زیرا باعث کدر شدن موها شده و سایرین متوجه آلودگی و کاربرد حشره کش می شوند.
ب ) شپش بدن :
رعایت بهداشت شخصی
عدم استفاده از وسایل خواب مشترک
عدم استفاده از لباسهای مشترک
حمام کردن منظم
تعویض لباسها
شستشوی لباسها با آب 60 درجه و صابون و اطو کردن آنها
عدم استفاده از لباسها و رختخواب و وسایل آلوده به مدت یکماه .
8 - استفاده از حشره کشهای بهداشتی برای ضد عفونی کردن لباسها زیر نظر متخصص حشره شناسی پزشکی ،تا خطری متوجه مصرف کنندگان نشود،مانند:کارباریل(Sevin 5% ) -پرمترین 2/.%- پروپکسور، Baygon1% - تموفس(Abate 2% )
